De coronacrisis onderstreept het belang van kennis voor onze samenleving. Hoe reageren burgers op vrijheidsbeperkingen? En hoe ontwikkelen we een vaccin tegen dit nieuwe virus? Beslissingen op deze vragen zijn allemaal terug te voeren op kennis.
Al jaren roepen we eensgezind dat Nederland een kenniseconomie heeft. Maar we lopen ook al jaren achter op de ons omringende landen en de doelstelling die we zelf hebben afgesproken als het gaat om investeren in onderzoek. Het komende verkiezingsjaar is bij uitstek de kans om deze trend te keren.
Hogescholen en universiteiten hebben de afgelopen maanden in korte tijd hun onderwijs op afstand ingericht. Dat is een prestatie van jewelste, maar het is geen houdbare situatie voor studenten, docenten en medewerkers.
Veel studenten kampen met financiële problemen en studievertraging ligt op de loer. Docenten maken overuren om digitale colleges voor te bereiden. Docenten en studenten willen weer fysiek onderwijs, maar het is de vraag in hoeverre dat komend jaar kan.
Er wordt veel gevraagd van docenten, onderzoekers en ondersteuners. De studentenaantallen zijn de afgelopen jaren enorm toegenomen. Intussen is de Rijksbijdrage per student de afgelopen 20 jaar met 25% gedaald.
Vanaf maandag kunnen er gelukkig weer kleine groepen studenten naar de hogeschool en de universiteit. Het is te verwachten dat deze tijd van ‘anderhalvemeteronderwijs’ nog zeker een jaar gaat duren. Hoe komen we deze crisisperiode te boven?
Investeringen in onderzoek moeten hand in hand gaan met investeringen in onderwijs, want in het onderwijs leiden we de professionals en onderzoekers van de toekomst op. Maar in de Brede maatschappelijke heroverwegingen, de rapporten van de ministeries voorafgaand aan verkiezingen van 2021, ontbraken geplande investeringen in het hoger onderwijs volledig. Wel worden rigoureuze bezuinigingen voorgesteld, zoals het niet langer bekostigen van de masteropleiding.
De timing van dit advies is ongelukkig. Deze crisis is een kwetsbare periode voor Nederland als kenniseconomie. Wij roepen daarom beleidsmakers en politici op om te investeren in onderwijs en onderzoek. Dat is de enige manier om snel en sterk uit de crisis te komen.
Pieter Duisenberg is voorzitter VSNU, Kees Gillesse is voorzitter ISO, Maurice Limmen is voorzitter Vereniging Hogescholen, Alex Tess Rutten is voorzitter LSVB.