De Vereniging Hogescholen heeft met belangstelling kennisgenomen van de brief van demissionair minister Dijkgraaf over de Toekomstverkenning “Vandaag is 2040". In deze Kamerbrief worden vijf urgente thema's benoemd voor het volgende Kabinet. Het zijn voor de hogescholen herkenbare en relevante thema's die aansluiten op de eigen ambitie. Maurice Limmen, voorzitter van de VH, gaat daarover graag in gesprek: “Een goed opgeleide beroepsbevolking en het optimaal benutten van alle talenten in ons land is maatschappelijk van cruciaal belang, hogescholen kunnen én willen hieraan nog meer bijdragen."
Focus op professie
Het afgelopen jaar heeft de VH een eigen onderzoek laten uitvoeren naar de toekomst van het hbo door een onafhankelijke adviescommissie onder leiding van Ron Bormans (oud-voorzitter Hogeschool Rotterdam). Het eindrapport Focus op professie is omarmd door de hogescholen en valt in goede aarde bij belanghebbende organisaties. Dit rapport schetst de grote transities in de samenleving die erom vragen dat de positie van het hoger beroepsonderwijs wordt versterkt. Nu en in de toekomst zijn steeds meer hoogopgeleide professionals nodig die mede richting geven aan de grote opgaven op het gebied van klimaat, energie, gezondheidszorg en digitalisering.
Hogescholen hebben een belangrijke rol in alle thema’s
De thema’s waar de minister in zijn brief de aandacht voor vraagt richten zich op kansen voor studenten, de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt, het belang van alle regio's, gelijkwaardig vervolgonderwijs en het maatschappelijk belang van onderzoek. De VH heeft in het verlengde van het rapport Bormans in een verkiezingsmanifest voorstellen gedaan om deze thema’s verder te realiseren. Nu al zijn hogescholen de motor voor talentontwikkeling: ze leiden in 2023 480.000 jongeren op, van associate degree, bachelor- en master- tot professional doctorate niveau. De hogescholen willen meer Associate degrees aanbieden en het aanbod van masters in het hbo vergroten om daarmee nog meer impact te maken. Op die manier blijven en worden hogescholen aantrekkelijk voor alle studenten, óók weer voor vwo-schoolverlaters die tegenwoordig minder vaak voor een vervolgopleiding in het hbo kiezen. Juist waar de minister spreekt over gelijkwaardig onderwijs, is een hogeschool bij uitstek een plek om een professionele studie toegankelijk te maken.
Bovendien kunnen hogescholen een belangrijke rol vervullen als het gaat om het om- en bijscholen van mensen: iedereen moet de mogelijkheid krijgen om zich verder te ontwikkelen. Het geven van scholing gericht op het leven lang ontwikkelen (LLO) moet wettelijk verankerd worden als kerntaak van de publiek bekostigde instellingen (mbo-hbo-wo). Daarnaast is de maatschappelijke impact van praktijkgericht onderzoek aan hogescholen onmiskenbaar en vervullen hogescholen in elke regio een essentiële rol voor het opleiden van professionals.
De kracht van het hbo
De minister biedt met zijn brief het rapport Vandaag is het 2040 aan. Dit rapport brengt belangrijke trends en opgaven voor de toekomst in kaart. Daarnaast schetst het rapport drie stelselperspectieven: de eerste is gericht op de economische functie van werk. Het tweede perspectief stelt belangrijke maatschappelijke opgaven en ontwikkelingen centraal en het derde perspectief benadrukt de individuele ontwikkeling van de student. Analytisch zijn deze perspectieven te scheiden. Maar een instelling of onderwijsstelsel heeft altijd met alle drie tegelijk te maken. Dat is immers de kracht van het hbo; hogescholen zullen altijd tegemoet moeten komen aan zowel de behoefte van de arbeidsmarkt, als de ontplooiing van studenten en de grote maatschappelijke vraagstukken. De VH is het dan ook met de minister eens dat de perspectieven altijd in combinatie met elkaar moeten worden gezien. Het vermogen die te combineren bepaalt het succes.
Structurele investeringen hard nodig
Tot slot wordt in de brief het belang onderstreept dat de huidige financiering op onderzoek overeind moet blijven. De VH is het daar van harte mee eens, maar vindt dat nog meer structureel investeren in onderwijs en onderzoek echt essentieel is om goed voorbereid te zijn op de toekomst.